Tuinstad van het Noorden

Zo’n vijfentwintig geïnteresseerden hadden zich opgegeven voor de excursie Haren, tuinstad van het Noorden die zondag was georganiseerd door de stichting Kunst in Zicht. Onder leiding van kunsthistoricus Jaap Ekhart fietsten de deelnemers langs Jugendstilvilla’s, Amsterdamse School-panden, bijzondere boerderijen en historisch straatmeubilair.

Kunsthistoricus Jaap Ekhart (tweede van rechts) vertelt over een villa in landhuisstijl met elementen van de Delftse School aan de Dilgtweg. De villa is in 1936 gebouwd naar een ontwerp van architectenbureau Kuiler en Drewes, in opdracht van uitgever J. Noordhoff.

Aan het eind van de 19e eeuw werden in Haren diverse Jugendstil panden gebouwd, en in de jaren daarna ontwikkelt Haren zich als ‘tuinstad van het Noorden’. Vanaf 1920 lokt de gemeente met de slogan ‘waarom wachten met buiten wonen tot je binnen bent’ welgestelde Stadjers naar Haren.

Woningcomplex aan de Rijksstraatweg van de architecten Wildeboer en Overzet, gebouwd in 1936 in de stijl van de Amsterdamse School. De twee eindwoningen – op de begane grond waarvan zich vroeger winkels bevonden – vormen als het ware boekensteunen waartussen de rest van het complex geklemd is.

De fietstocht voert langs de Rijksstraatweg, Dilgtweg, Kerkstraat, Stationsweg, Terborgsteeg, Weg voor de Jagerskampen (de enige straat in Haren die genoemd is naar een woning) en weer terug naar de Rijksstraatweg.

    Kunsthistoricus Jaap Ekhart.

Niet alleen fraaie villa’s met plastisch vormgegeven rieten daken kwamen aan bod, maar ook de tramwachthuisjes aan de Rijksstraatweg en het poortgebouw van begraafplaats De Eshof.

Poortgebouw met dienstwoning en aula bij begraafplaats De Eshof van de hand van Kuiler en Drewes, in een aan de Engelse Landhuisstijl verwante bouwtrant. Vroeger was het huidige pannendak met riet bedekt.

Dezelfde villa uit 1936 als op de bovenste foto. De tuin is gelijktijdig ontworpen met de woning, maar inmiddels wel enigszins gewijzigd. Het blauw van de luiken en van het traliewerk in de voordeur is de originele kleur.

Zonnewijzer in de gevel van het pand op bovenstaande foto.

’t Huis De Wolf in neo-renaissancestijl met rijke geveldecoraties.

    Naast ’t Huis De Wolf ligt villa ’t Klaverblad uit 1916. Gebouwd in opdracht van de
heer Groenman door architect A.L. van Wissen, in Art Nouveau stijl.

Wooncomplex Rijksstraatweg 98.

   Villa Het Uilennest aan de Stationsweg is in 1928 ontworpen door architect
J.A. Boer in opdracht van de directeur van het Noord-Nederandsch
Reclamebureau, de heer Van Borssum Waalkens, in expressionistische
Amsterdamse Schoolstijl. De woning heeft een zeer diepe voortuin en aan
de achterzijde was vroeger ook een diepe bloementuin en boomgaard, maar
daar staat nu de Brinkschool.

Sporthal De Bam werd in 1958 ontworpen door een anonieme architect van de Heidemaatschappij. De gevel wordt gesierd door een enorm en fraai kunstwerk van de hand van De Ploeg kunstenaar Jan van der Zee.

Woning uit 1921 aan de Weg voor de Jagerskampen 3 van de hand van architecten Kuiler en Drewes, gebouwd in oprdracht van directeur P.G. Vierkant Tukker van het Gronings Electrisch Bedrijf. De architectuur is een combinatie van Amsterdamse School en Engelse Landhuisstijl. Opvallend zijn de plastische vormen van de rieten kap. In de jaren ’30 was het adres Terborgsteeg 18, en was dit de ambtswoning van de burgemeester.

Villa De Jagerskampen is eveneens ontworpen door Kuiler en Drewes. Het pand, in Chaletstijl, is gebouwd in oprdracht van de heer J. Hulsekamp. De naam van het pand leidde later tot de straatnaam Weg voor de Jagerskampen.

Villa uit 1913 van de hand van opnieuw Kuiler en Drewes aan de Rijksstraatweg 242, gebouwd in opdracht van de heer H.S. Kamminga. In 1925 veranderden de architecten het aanzicht in een Um-1800 stijl.

Tramwachthuisje met transformatorgebouw, de combinatie is uniek in onze provincie. Gebouwd in 1926 in Amsterdamse Schoolstijl in opdracht van het Provinciaal Electrisch Bedrijf Groningen, toen de elektrische tram werd doorgetrokken van Haren naar De Punt.

 
Wie meer wil weten, komt zeer aan zijn trekken met deze boeken, waaraan bovenstaande informatie deels is ontleend:

• Bouwkunst in Haren, Rijksmonumenten in de gemeente Haren, P.W. Havik, Harener Historische Reeks deel 12, uitg. Boomker & Savenije, 1999, ISBN 90-71809-50-1
• Tuinstad Haren, Bouwlust in de jaren ’30, Joost Kingma, uitg. Passage, 2008, ISBN 97890-5452-184-6