In de oksel van de hoek Nesciolaan en het doodlopende deel van de Meerweg staat aan een brede sloot een gemaaltje. Een aan de gevel geschroefde gedenkplaat meldt dat het toebehoorde aan het toenmalige waterschap De Westerpolder, en dat het gemaal op 19 december 1969 in gebruik werd gesteld door mr. F.W. van Ketwich Verschuur, die toen burgemeester van Haren was.
Het gemaal verving het oude gemaal, dat hemelsbreed pakweg 80 meter oostelijker lag, omdat dit “in verband met de uitbreiding van Haren (…) binnen de bebouwing zou komen te liggen”, zoals het Nieuwsblad van het Noorden meldde op 20 december 1969, daags na de ingebruikstelling.
Het oude gemaal bestond sinds 1915 uit een elektromotor die was geplaatst in wat resteerde van watermolen De Westerpolder uit 1862. Die molen – een achtkante grondzeiler – stond aan het haventje van Haren, en bemaalde de Westerpolder. De noordgrens daarvan lag even ten noorden van de Gorterlaan, de oostgrens volgde de Multatulilaan, de Westerse Drift en de Lutsborgsweg. De zuidgrens werd gevormd door de Weg langs het Hemrik en het verlengde daarvan naar het Noord-Willemskanaal. De westgrens lag langs het kanaal. De molen sloeg uit op een sloot die uitmondde in het Noord-Willemskanaal.
De molen was gebouwd in opdracht van het in 1859 gevormde waterschap De Westerpolder. Dat schap ging in 1989 op in waterschap Gorecht, dat op zijn beurt in 1994 opging in het huidige waterschap Hunze en Aa’s.
De poldermolen werd in 1915 – toen de bemaling werd overgnomen door een elektromotor – grotendeels afgebroken. Alleen het onderstuk bleef staan, om de elektromotor te huisvesten. In 1971, twee jaar na het in gebruik nemen van het nieuwe gemaal, werden ook de restanten van de molen gesloopt.
Het enige dat nu nog aan molen De Westerpolder herinnert, is de molenaarswoning die – eveneens in opdracht van het waterschap – in 1888 naast de molen werd gebouwd. Dat pand aan de Nesciolaan, inmiddels in de schaduw van Huize Maarwold, bestaat nog steeds. De molenaarswoning werd in 1974 gerestaureerd. Een toen naast de voordeur geplaatste gevelsteen houdt de herinnering aan de verdwenen molen levend.
***
Bronnen; bovenstaande informatie werd ontleend aan:
– Wikipedia (lemma’s over de waterschappen Westerpolder en Gorecht)
– De Krant van Toen (artikel Nieuwsblad van het Noorden van 20-12-1969)
– Molens tussen Stad en d’olde lantschap van D.M. Bunskoeke;
Haren tussen Hunze en Aa, geschiedenis van de Harener waterstaat van E.A.M. Bulder;
(respectievelijk deel 1 en 4 uit de Harener Historische Reeks, uitgegeven door Boekhandel Boomker)
– de database van verdwenen molens in Nederland en Allemolens.nl.
De foto’s van de molenaarswoning en de gedenksteen zijn gemaakt door W. Jans en afkomstig van de genoemde molendatabase.