Vorige week besteedde ik op deze plaats al aandacht aan molen De Helper. Ik meldde toen dat hij mede dient als instructiemolen voor molenaars in opleiding. Misschien is het daarom dat de wieken van de molen nog zo’n mooi, ouderwets hekwerk hebben.
De meeste molens zijn tegenwoordig voorzien van een systeem voor zelfzwichting, waarbij de wieken zijn uitgerust met kantelbare kleppen die automatisch hun stand aanpassen aan de kracht van de wind. Praktisch, want de molenaar hoeft niet meer handmatig met zeilen op het hekwerk in de weer, en ook het rendement van dergelijke wieken is hoger.
Maar het oer-Hollandse molengevoel krijg ik niet bij zulke op lange, smalle luxaflex gelijkende molenwieken. En hoe hadden Floris en Sindala hun kwaadwillende tegenstanders bij wijze van straf ooit aan dergelijke wieken moeten binden?
Gelukkig zwicht De Helper niet, althans niet vanzelf.
Bob Poppen 2 december 2012
Leuk bericht en een heel mooie foto van De Helper, die met Oud-Hollands gevlucht is uitgerust. Dat is dus het hekwerk waarop de zeilen worden voorgelegd.
Vanaf 1890 is het zelfzwichtingsysteem in Noord-Nederland geintroduceerd, waarvan met name de molens diep maalden en pelden profiteerden, omdat je voor het pellen harde wind nodig hebt, vanaf 6 Bft. En om dat dan weer goed in de hand te houden is de zelfzwichting ideaal.
Overigens is de zelfzwichting al heel oud, het werd namelijk in 1745 in Engeland ontwikkeld en verspreidde zich via Denemarken en Noord-Duitsland naar Noord-Groningen.
De molen Eva in Usquert werd er als eerste mee uitgerust, snel gevolgd door vele andere molens. Het zelfzwichtingsysteem werd een succes en molenaars uit Noord-Brabant kwamen zelfs regelmatig naar het noorden om het nieuwe spul te bekijken. En decennia lang zijn Groninger molenmakers actief geweest in Zeeland om daar het systeem op de molens aan te brengen.
Haren in Foto's 3 december 2012
Dank voor deze uitgebreide toelichting en aanvulling.